Technieken
Technieken
Met aarden wordt bedoeld: goed in contact met de aarde komen zodat je met beide benen op de grond staat. Met andere woorden, het zich lichamelijk, psychisch of geestelijk verbinden met Moeder Aarde. Dit doen we o.a. door een lichamelijke houding of door je aandacht en energie uit je hoofd omlaag in je lichaam en met name in je benen en voeten te brengen.
Bio-energetische oefeningen – vooral ontwikkeld door Alexander Lowen – zijn lichamelijke oefeningen die bedoeld zijn om je bewuster te worden van je lichaam. Door het lichaam diverse houdingen aan te laten nemen en daarbij dieper te gaan ademen, kom je in contact met spanningen en emoties die je in je lichaam hebt vastgezet (omdat je ze niet wilde voelen of kon uiten). Door deze spanningen en emoties te voelen en te uiten, in bewegingen en met je stem, kun je ze doorbreken. Hierdoor krijg je letterlijk en figuurlijk meer rust, ruimte en ontspanning. Bovendien komt de vastgezette energie weer vrij (zowel de energie van de emotie zelf als de energie die het kost om die tegen te houden). Je energie kan dus weer vrij stromen.
De theorie van bio-energetica is een deel van de basis voor emotioneel lichaamswerk en de lichaamsgerichte psychotherapie.
Bonding is een primaltechniek van Janov die je terug brengt naar je vroegste ervaringen. Hierin kun je onderzoeken wat voor soort binding (hechting) je al of niet met je moeder had in je vroege jeugd.
Centeren is je aandacht je helemaal op jezelf focussen. Op jouw centrum. Zodat je in contact bent met jezelf en je lichaam.
Deze technieken zijn er vooral op gericht om je bewust te worden van de relatie tussen je denken, je voelen en je doen. Negatieve gedachten (vaak onrealistisch, irreël) geven je onprettige gevoelens die vervolgens weer invloed hebben op wat je doet. Als je je bewust wordt van die – vaak nauwelijks opgemerkte, automatische, snelle negatieve – gedachten, vervolgens onderzoekt of ze wel kloppen, kun je ze daarna vervangen door meer reële of ondersteunende gedachten. Het kan ook nodig zijn om op zoek te gaan naar de oorsprong van die gedachten, of naar de basale innerlijke overtuiging waar die op gebaseerd is.
Verder beschrijft Beck (samen met Ellis de grondlegger van deze therapievorm) de zogenaamde primal mode: dit is het basale reactiepatroon waarmee je geneigd bent om op een situatie te reageren. De situatie activeert een schema in jou, dat bestaat uit bepaalde gedachten, gevoelens en handelingen. Dit schema is echter vaak niet adequaat in de huidige situatie, omdat het een oud schema is, gebaseerd op oude situaties (vaak uit de kindertijd). Het gaat erom om naast dit primal thinking een meer passende, flexibele en volwassen denk- en handelswijze te ontwikkelen.
Dansen is een eenvoudige en leuke manier om lekker in je lijf te komen. Je brengt de energie omlaag, van je hoofd naar je romp, benen en armen. Je bent in beweging, gaat meestal dieper ademen en je kunt met je lichaam uiting geven aan wat er in je leeft. Vooral in de groepen is dans een steeds terugkerend element.
Emotioneel lichaamswerk is een lichaamsgerichte therapeutische methode, waarin door middel van lichaamsoefeningen en introspectie getracht wordt de geestelijke en lichamelijke gezondheid te verbeteren. Emotioneel lichaamswerk vindt zijn oorsprong in het werk van Alexander Lowen en Wilhelm Reich. Emotioneel lichaamswerk kent veel gemeenschappelijke kenmerken met bio-energetica.
Belangrijke bestanddelen van het lichaamswerk zijn ademhalingsoefeningen, inspannings-, ontladings- en ontspanningsoefeningen en stemwerk. Je leert doelen in het leven te formuleren en na te gaan welke hindernissen je te boven wil komen.
In een familieopstelling kun je met behulp van representanten je familie (of een ander systeem) letterlijk in de ruimte neerzetten. Op die manier wordt de dynamiek van het systeem zichtbaar. Voor meer informatie zie opstellingen.
Bij een geleide fantasie leidt de therapeut je middels ontspanning in een lichte trance waarin je in contact komt met het kind in jezelf. Hij neemt je mee in een beeldend verhaal, soms ondersteund door achtergrondgeluiden of muziek. Binnen het verhaal is er ruimte voor jouw eigen invulling, beelden die jij zelf maakt of oproept: jouw verhaal. Deze beelden komen meestal uit diepere delen in jezelf: je gekwetste innerlijke kind, je oorspronkelijke blije kind, je onderbewuste. Vaak zijn het mooie metaforen die laten zien wat er in jou gaande is.
De grondlegger van de gestalttherapie, Perls, werd geïnspireerd door het Zenboeddhisme. De kern van deze vorm van therapie is dan ook: bewustzijn, meditatie en het hier en nu. Niet de vraag “waarom?” staat centraal (zoals bij zijn leermeester Freud), maar de vraag “hoe?”. Het gaat niet om inzicht (ratio, hoofd), maar om de directe gevoelservaring. Van contact met onszelf, met onze omgeving en met anderen. Dat contact is alleen mogelijk in het ‘hier en nu’. Ook al is dat wat er gebeurt misschien het gevolg van een dieper patroon, je kijkt vooral naar: hoe voelt het nu en hoe reageer je in die situatie op dat moment? Bij de gebruikte technieken onderzoek je dus één specifieke gebeurtenis. Je kunt ook in plaats van een gebeurtenis een specifiek deel in jezelf (een subpersoonlijkheid of een lichaamsdeel) onderzoeken: door daar in te gaan zitten en het te laten praten. Je kunt ook verder gaan en een dialoog laten ontstaan tussen verschillende delen in jezelf (zie ook innerlijke dialoog).
Imaginatie is een innerlijk beeld maken van bijvoorbeeld een situatie of een persoon. Het kan gebruikt worden om bijvoorbeeld de gevoelens, gedachtes en lichamelijke ervaringen die je had in een bepaalde situatie nader te onderzoeken.
Bij innerlijk kind werk gaan we ervan uit dat ieder mens een ‘innerlijk kind’ heeft. Hiermee wordt bedoeld dat wij een deel in ons hebben dat nog steeds leeft in de oude gevoelens en overtuigingen van het kind dat we vroeger waren. Zolang we ons hier niet van bewust zijn, kunnen deze oude gevoelens en overtuigingen onze gevoelens en gedrag in het nu heel sterk bepalen. Door er bewust van te worden en ze te (her)beleven kun je ze loslaten en meer in de werkelijkheid van je volwassen leven in het heden komen. Voor een uitgebreide uitleg hiervan, zie Primal Rebirth Therapie.
De innerlijke dialoog is een gestalttechniek waarbij je een dialoog laat ontstaan tussen twee delen in jezelf. Bijvoorbeeld een dialoog tussen je innerlijke kind en de volwassene die je nu bent. Hierbij verplaats je je ook letterlijk van de ene plek in de ruimte naar de andere en neem je steeds de lichaamshouding en stemming aan die horen bij die plek.
Lichaamsgerichte psychotherapie is een overkoepelend begrip voor verschillende behandelingsvormen die als uitgangspunt hebben, dat het lichaam, gedachten, emoties en gevoelens samenhangen en dat er door deze samenhang wegen bestaan om het welbevinden van de mens te verbeteren.
In de Westerse psychotherapie is deze benadering relatief nieuw; in de Oosterse tradities is onderlinge beïnvloeding van de lichamelijke en geestelijke gezondheid in feite al duizenden jaren een gangbare theorie.
De voornaamste grondlegger van lichaamsgerichte psychotherapie is Wilhelm Reich. Andere ontwikkelaars op dit terrein zijn Moshé Feldenkrais, Alexander Lowen, Stanley Keleman en John Pierrakos. Reich ontdekte in het lichaam verhardingen in de vorm van spierspanningen en blokkades, waarmee het fysieke organisme op verdrongen gevoelens zou reageren. Hij noemde dit lichaamspantsers. Reich ontwikkelde tevens een karaktertheorie gebaseerd op eerder werk van zijn leraar Sigmund Freud waarbij niet alleen de psyche maar ook het lichaam werd betrokken. Hij nam waar dat bepaalde karakterstructuren zich ook lichamelijk uitdrukten zoals in de lichaamsbouw, de motoriek en expressie. Volgens Reich zou de psychotherapie zich niet alleen met de psyche moeten bezighouden maar ook met het lichaam in de vorm van intensief ademen, bewegen en expressiviteit. Hieruit ontstonden therapievormen als: bio-energetica, core-energetica, emotioneel lichaamswerk, rebirthing, rolfing, postural integration en primaltherapie.
Meditatie is een essentieel element in mijn manier van werken. Meditatie is eigenlijk geen techniek. Mediteren is niets anders dan je lichaam, je emoties en je gedachten waarnemen. Kijken naar wat er in je leeft zonder interpretatie of oordeel. Zonder er in mee te gaan, het vast te zetten of weg te drukken omdat je het niet wilt voelen. Zo word je getuige van alles wat er is in jou, inclusief je innerlijke kind. Vanuit je eigen centrum, in een diep contact met jezelf en met het hier en nu neem je als het ware van een afstand waar wat er zich afspeelt in jou. Bewustzijn. Dit geeft rust, stilte en helderheid.
Mediteren kan op veel verschillende manieren. We doen ook vaak actieve meditaties. Dit betekent dat we erbij bewegen. Het idee hierachter is dat het voor de westerse mens moeilijk is om vanuit het drukke leven meteen tot stilte te komen. Bij een actieve meditatie is er dan ook eerst de gelegenheid om in geluid of beweging onze onrust naar buiten te brengen, zodat er ruimte ontstaat voor stilte en meditatie.
Mindfulness is een term die momenteel zeer in is. Wat je doet bij mindfulness is echter niet nieuw, het wordt al eeuwen gepraktiseerd onder de naam “meditatie”.
Mindfulness is dus een moderne term voor meditatie. Voor de beschrijving daarvan zie meditatie.
NLP staat voor Neuro Linguïstisch Programmeren. ‘Neuro’ staat voor het uitgangspunt dat het zenuwstelsel centraal staat in alles wat we denken, voelen, doen en (zintuiglijk) ervaren. ‘Linguïstisch’ geeft aan dat mensen hun indrukken organiseren met behulp van taal. Hierdoor ontstaat een samenhangend systeem van ideeën, herinneringen, verwachtingen en overtuigingen. Dit systeem ordent en verwerkt ook de nieuw binnenkomende informatie. De meeste NLP-technieken zijn er op gericht mensen terug te brengen naar de directe ervaringen die aan de ideeën, herinneringen, verwachtingen en overtuigingen ten grondslag liggen. Dus van het denken weer terug naar de directe ervaring. Met ‘Programmeren’ wordt bedoeld dat wij zelf kunnen bepalen hoe wij onze subjectieve ervaringen organiseren. Een andere programmering (organisatie, ordening, verwerking) van dezelfde zintuiglijke indruk leidt tot een andere beleving, tot nieuwe gedachten, gevoelens en gedrag.
Met behulp van verschillende ontspanningstechnieken wordt (diepere) ontspanning bewerkstelligd. Dit gebeurt bijvoorbeeld door de focus op de ademhaling en/of het lichaam te richten.
Rebirthing is in een eenvoudige en intensieve ademhalingstechniek die je in contact brengt met je eigen levensenergie. Je verbindt de inademing met de uitademing in een voortdurend ontspannen ritme waarbij je de pauzes in je ademhaling weglaat. Door op deze manier ontspannen en voortdurend vol en diep te ademen, kom je meer in contact met jezelf. Je wordt je bewust van de blokkades in je ademhaling en je lichaam. In een reeks van sessies onder begeleiding wordt ernaar gestreefd je ademhaling te bevrijden van blokkades, zodat er een natuurlijke, volledige ademhaling ontstaat. Hierdoor kan je voller en dieper ademen, openen blokkades en bijhorende emoties komen vrij. Door dit proces kun je komen tot een herbeleving en het afmaken van vroegere ervaringen. Dit geeft ruimte, ontspanning en meestal ook nieuwe energie.
Reichiaans lichaamswerk (ontwikkeld door Wilhelm Reich) is een combinatie van diep ademen en lichaamswerk. Het is een zachte methode om blokkades en spanningen in je lichaam te verkennen en los te maken via je adem en je lichaam. (Zie ook rebirthing).
Tekenen wordt gebruikt omdat het weer een andere manier is om uitdrukking te kunnen geven aan je gevoel. Je kunt het gevoel van dat moment op die manier ook vastleggen.
Een visualisatie kan in de vorm van een geleide fantasie of een imaginatie.
Dutch
English
French
German